22 красавік 2014 Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь Аляксандр Лукашэнка звярнуўся са штогадовым Пасланнем да беларускага народа і Нацыянальнага сходу.
Дарагія суайчыннікі!
Паважаныя дэпутаты, члены Савета Рэспублікі!
Паважаныя запрошаныя, кіраўнікі дыпламатычнага корпуса!
Я звяртаюся да вас у няпросты час. Дзяржавы, навакольныя нас, прыйшлі ў рух. Бурліць Украіна, у поўны гістарычны рост спрабуе ўстаць Расія. На нашых вачах разбураюцца старыя мяжы. І ўпершыню за шмат гадоў у Еўропе зноў пацягнула дымком ад выбухаў ...
У гэтай сітуацыі мы павінны любымі сродкамі адстаяць галоўную нашу каштоўнасць - незалежнасць краіны, святое права жыць на сваёй зямлі і самім распараджацца сваім лёсам.
Для гэтага неабходныя як мінімум тры рэчы:
па-першае, адзінства народа Беларусі;
па-другое, выманне ўрокаў з сваіх памылак і памылак суседзяў;
па-трэцяе, ясны праект будучыні Беларусі, здольны натхніць і аб'яднаць як старэйшае, так і маладое пакаленне нашай краіны.
Аб адзінстве народаў мы гаворым часта, і гэта не рытуальныя словы, яшчэ старажытная Біблія вучыла: " Дом, які разьдзяліўся ў сабе, ня ўстоіць». Сёння гісторыя дэманструе нам трагічнае пацвярджэнне гэтай тысячагадовай мудрасці.
Мы, беларусы, не хочам і не павінны дапусціць расколу нашага грамадства. Нашы незалежнасць і маладая дзяржаўнасць раздражняюць, вядома ж, многіх. І калі ў нашым адзінстве з'явіцца расколіна, абавязкова знойдуцца жадаючыя гэтым скарыстацца.
Дзякуючы адзінству за апошнія дваццаць гадоў мы стварылі тое, пра што стагоддзямі марылі нашы продкі, - пабудавалі першую ў гісторыі незалежнаю беларускую дзяржаву.
Наш курс выпрацаваны усім грамадствам - маладымі і старэйшымі пакаленнямі, працоўнымі і сялянамі, прадпрымальнікамі і інтэлігенцыяй, прыхільнікамі ўлады і яе крытыкамі. Усімі, хто неабыякавы да Айчыны і хто любіць Беларусь . І калі мы і далей захаваем галоўную каштоўнасць - наша адзінства, то Беларусь уратуе незалежнасць і працягне свой ўпэўнены шлях у будучыню.
Менавіта дзякуючы единству мы абралі свой шлях у эканоміцы - шлях здаровага сэнсу і справядлівасці. Мы не далі расцягнуць ўласнасць, не далі падзяліць грамадства на жабракоў і багатыроў, абаранілі і падтрымалі чалавека працы. У нас не гараць барыкады, ня грамяць будынкі, ня рабуюць і не забіваюць людзей сярод белага дня.
Адзінства народа не азначае адзінадумства. Нам не трэба шэрае грамадства - пакорлівае і абыякавае да ўсяго. Такое грамадства - без каштоўнасцяў, без каранёў, без веры ў сябе - лёгка стане здабычай варожых сіл, як унутраных, так і вонкавых.
Нам патрэбна жывая краіна з разнастайнасцю ідэй і меркаванняў, з актыўнай пазіцыяй ўсіх яе грамадзян. Толькі тады мы выстаім ў любую буру.
Сёння не толькі Беларусь, уся Еўропа знаходзіцца на пераломе гістарычных эпох. Кожная дзяржава павінна даць адказ на выклік часу. Якім будзе наш адказ, залежыць не толькі ад улады, ад Прэзідэнта, але і ад кожнага з нас.
Таму мне хацелася б, каб усё тое, пра што я буду казаць сёння, стала не толькі падставай для грамадскага абмеркавання, але і прадметам жывой шырокай дыскусіі.
Шчыры, сумленны грамадскі дыялог - гэта самая надзейная гарантыя ад расколу і смуты.
Беларусь - пасвойму унікальная краіна. У ёй сыходзяцца усходняя і заходняя галіны хрысціянства (праваслаўе і каталіцызм), на адной зямлі жывуць беларусы, рускія, украінцы, яўрэі, палякі, татары ...
І наша унікальнасць у тым, што доўгія гады яны жывуць мірна і дружна, дапамагаючы адзін аднаму, захоўваючы сваю мову і культуру, але пры гэтым адчуваючы сябе часткай аднаго цэлага, імя якому - народ Беларусі.
Вядома, гэта далёка не ўсім і не заўсёды падабалася. Спробаў падарваць знутры мір у Беларусі было нямала. Але ўсе яны праваліліся.
Калісьці нас спрабавалі папракнуць у тым, што мы нібыта ўшчамляем палякаў ці каталікоў. Але потым нават самыя заўзятыя нашы ворагі ў той жа Польшчы сарамліва спісалі ў архіў свае выдумкі .
Сёння з'явіліся яшчэ больш дзіўныя развагі пра тое, што ў нас, маўляў, дзесьці нібыта пачынаюць заціскаць не тое рускіх, не тое рускую мову. Вядома, вялікае глупства не прыдумаеш.
Скажу прама: няма ні адной краіны ў свеце, дзе б так беражліва ставіліся да вялікага рускай мове і да вялікай рускай культуры . Я маю на тым ліку на ўвазе і Расею.
Мы зрабілі рускі дзяржаўнай мовай яшчэ ў тыя гады, калі прыніжэньня той жа Расіі і рускіх было нормай.
Больш за тое. Мы лічым (і я шматкроць пра гэта казаў), што руская мова - гэта агульны набытак перш за ўсё трох брацкіх народаў: украінцаў, беларусаў, расейцаў, ды і іншых народаў, якія жылі сярод нас, з якімі мы жылі ў адной краіне. Гэтым самым хачу яшчэ раз падкрэсліць для тых, хто спрабуе «прыватызаваць» рускую мову: яна наша, яна ні расійская, ні ўкраінская - яна наша. Гэта жывой здабытак, у тым ліку і беларусаў.
Як падзяліць, напрыклад, паміж намі і Расіяй геніяльнага Дастаеўскага, чый род паходзіць з Беларусі? Як вызначыць, каму - Украіне ці Расіі - належыць Мікалай Васільевіч Гогаль? Думаю, што сама пастаноўка пытання абсурдная.
Тры нашых народа аб'яднаны агульнай гістарычнай памяццю, агульнымі вялікімі перамогамі, агульнай праваслаўнай духоўнай традыцыяй. Нашай калыскай была Кіеўская Русь, - магутнае і ганарлівае еўрапейская дзяржава са сталіцай на Дняпры.
Не мы ў тым вінаватыя, так распарадзілася гісторыя, што з агульнай духоўнай праваслаўнай калыскі, са Святой Русі выраслі тры брацкіх самабытных народа. Кожны з якіх сёння будуе сваю дзяржаву, стварае сваю дзяржаўнасць.
Мы не прарасейскія, ня праўкраінскі і ня пропольские, мы - не рускія, мы - беларускія! Наша краіна - Белая Русь. Краіна, дзе жывуць і рускія, паўтараю, і ўкраінцы, і літоўцы, і палякі, і габрэі, і татары, і многія - многія іншыя. Гэта дзеці Белай Русі, грамадзяне адной краіны - Беларусі.
Ну а прыгнёту рускіх ... Як у нас тут некаторыя падкідваюць ідэю ... Я проста нават і разважаць на гэтую тэму не хачу. Таму што калі казаць аб прыгнёце рускіх, то, напэўна, рускія ў Беларусі самі сябе прыгнятаюць. Таму што немагчыма сёння ў Беларусі ў самога беларускага чалавека раскласці і вылучыць тую беларускую кроў асаблівую, пра якую многія кажуць і так мараць. У нас всe перамяшана і змяшана. Таму размовы пра рускасці, беларускасці, прарасійскасці, праўкраінскі - гэта крок да той жа смуце.
Мабыць, хтосьці гэтага хоча. Таму мы заўсёды змагаліся з нейкімі лжеидеями з Захаду, ад НАТА, ад іншых.
Я даручаю праваахоўным органам, Камітэту дзяржбяспекі неадкладна спыняць падобныя размовы, ад каго б яны ні зыходзілі.
У тым, што з аднаго духоўна -культурнага кораня растуць розныя дзяржавы, няма нічога дзіўнага. Наадварот, гэта абсалютна натуральна . Вядома, усе гістарычныя паралелі кульгаюць, але ўспомніце: некалі Вялікабрытанія пабудавала самую грандыёзную імперыю ў сусветнай гісторыі. І тым самым стварыла падмурак для нараджэння новых нацый і дзяржаў, якія маюць англасаксонскія карані.
Сёння мы, беларусы, ні на секунду не забываем аб агульных гістарычных каранях з нашай Расіяй і нашай Украінай.
Расійская Федэрацыя заўсёды была і застаецца нашым стратэгічным саюзнікам, нашымі братамі, там жывуць не толькі рускія, расейцы, а гэта нашы браты, якія да нас выдатна ставяцца. І страціць гэтую дадзенасць беларусам было б недаравальна.
Так будзе і надалей. Вялікая руская мова будзе свабодна развівацца ў Беларусі, гэтак жа, як і наша «матчына родная беларуская мова». Калі мы страцім рускаю мову - мы пазбавімся розуму!
Калі мы развучымся гаварыць на беларускай мове - мы перастанем быць нацыяй.
Рускі чалавек гэтак жа, як украінец, паляк, габрэй, татарын, прадстаўнікі іншых вер і нацыянальнасцяў, будзе адчуваць сябе ў Беларусі як дома, таму што Беларусь - гэта і ёсць іх дом, дом ўсіх грамадзян нашай дзяржавы незалежна ад іх веры і крыві.
Больш за тое, у нас занадта вялікі дом. І ў нас занадта мала людзей, якія насяляюць гэты дом.
Я заўсёды кажу: найвялікшы здабытак - калі мы яшчэ большымі тэмпамі будзем прырастаць грамадзянамі Беларусі.
Але жыць мы, грамадзяне Беларусі, будзем на сваёй зямлі, у сваёй дзяржаве. Жыць у міры і дружбе з суседзямі, уступаючы ў любы саюз толькі на роўных, толькі добраахвотна і толькі на карысць нашага народа.
Занадта доўгім быў наш гістарычны шлях да незалежнасці. Занадта шмат крыві і слёз пралілі нашы дзяды і прадзеды, змагаючыся з шматлікімі прыгнятальнікамі за права свабодна жыць на сваёй зямлі і самім вызначаць свой лёс.
Таму гэта права для нас з'яўляецца велізарнай, непераходзячай каштоўнасцю, і, каб адстаяць яго, уся нацыя павінна быць адзінай.
Сёння я звяртаюся не толькі да тых, хто падтрымлівае дзейную ўладу (а такіх, як паказалі мясцовыя выбары, абсалютная, пераважная большасць насельніцтва). Я хачу звярнуцца і да тых, хто па розных прычынах крытычна ставіцца да ўлады.
Глыбока перакананы: у грамадстве павінна быць памяркоўнасць да разнастайнасці поглядаў, дыскусіі і крытыцы. І адначасова - абсалютнае непрыманне гвалту, нянавісці і рэвалюцый.
Мы прымаем любую апазіцыю, якая дзейнічае ў рамках закона.
Мы уважлівыя да любой крытыцы, якая прадыктавана шчырай болем за краіну, а не знешней замовай.
Мы адкрытыя для любога дыялогу, калі яго мэтай з'яўляецца карысць Беларусі, а не прыватныя, тым больш замежныя інтарэсы.
Скажу больш. Улада гатовая да кіраванай, паступовай і прадыктаванай жыццём эвалюцыі. Але мы катэгарычна не прымаем рэвалюцыю, я супраць разбурэння да падставы ...
Кожны, хто заклікае да бунту, - гэта вораг не толькі ўлады, Прэзідэнта. Гэта ў першую чаргу вораг нашай краіны, нашага народа. Гэта вораг адзінства нашага, а такім чынам, і незалежнасці Беларусі.
Такі радыкалізм будзе падаўлены першапачаткова. Мы не будзем даводзіць справу да правакацый і сутыкненняў.
Любы заклік да перавароту, да смуце, любая прапаганда гвалту будуць жорстка знішчаны ў зародку!
Я абсалютна ўпэўнены, што ў гэтай справе ва ўладзе будзе падтрымка ўсяго народа. І не толькі нашага.
Ні наш народ, ні Гісторыя не будуць дараваць тых, хто дзеля ўласнай ганарыстасці паспрабуе пасеяць смуту і раскалоць грамадства ва ўгоду знешніх нядобразычліўцам.
