четверг, 17 апреля 2014 г.

Прэзумпцыя невінаватасці ў выпадку смерці абвінавачанага / Презумпция невиновности в случае смерти обвиняемого


Пры спыненні крымінальнай справы ў дачыненні да памерлага спыняецца
і далейшае даказванне яго вінаватасці, але пры гэтым падазрэнне ці абвінавачванне ў здзяйсненні злачынства з яго не здымаецца. Наадварот, па сутнасці канстатуецца здзяйсненне дзеі, якая змяшчае ўсе прыкметы складу злачынства, канкрэтным асобай, ад крымінальнага пераследу якога дзяржава адмаўляецца па прычыне яго смерці.

Тым самым такое асоба без вынясення і ўступлення ў законную сілу абвінаваўчага прысуду суда фактычна прызнаецца вінаватым у здзяйсненні злачынства, што можа разглядацца як невыкананне дзяржавай гарантыі судовай абароны.

Паколькі канстытуцыйнае права на абарону гонару і годнасці асобы
распаўсюджваецца не толькі на перыяд жыцця чалавека, яно абавязвае дзяржава ствараць прававыя гарантыі для абароны гонару і годнасці памерлага, захавання годнай да яго адносіны, што ў сваю чаргу мяркуе абавязак кампетэнтных органаў зыходзіць з неабходнасці забеспячэння блізкім сваякам памерлага судовай абароны ў поўным аб'ёме, як гэта выцякае з артыкулаў 60 і 26 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.

Смерць падазронага (абвінавачанага) , як вынікае з часткі 2 артыкула 419 КПК, таксама не ўваходзіць у лік абставін якія рэабілітуюць, якія даюць права на пакрыццё шкоды, прычыненай крымінальным пераследам. Пры гэтым асоба, у дачыненні да якога крымінальная справа спыняецца на гэтай падставе, у сілу натуральных прычын пазбаўлена ад магчымасці абараніць ад прымяншэння такія нематэрыяльныя даброты, як гонар і добрае імя, шляхам выказванне нязгоды з спыненнем крымінальнага пераследу і патрабаванні працягнуць вытворчасць па крымінальнай справе ў звычайным парадку .

На падставе выкладзенага, кіруючыся часткай чацвёртай артыкула 116
Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь, часткай першай артыкула 19 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб Нацыянальным сходзе Рэспублікі Беларусь», артыкуламі 114-116 Закона Рэспублікі Беларусь "Аб канстытуцыйным судаводстве» , Палата прадстаўнікоў Нацыянальнага сходу Рэспублікі Беларусь ўнесла прапанову аб дачы заключэння аб адпаведнасці пункта 7 часткi 1 артыкула 29 і пункта 1 часткі 1 артыкула 303 Крымінальна - працэсуальнага кодэкса Рэспублікі Беларусь артыкулах 26 і 60 Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь.



При прекращении уголовного дела в отношении умершего прекращается
и дальнейшее доказывание его виновности, но при этом подозрение или обвинение в совершении преступления с него не снимается. Напротив, по существу констатируется совершение деяния, содержащего все признаки состава преступления, конкретным лицом, от уголовного преследования которого государство отказывается по причине его смерти.

Тем самым такое лицо без вынесения и вступления в законную силу обвинительного приговора суда фактически признается виновным в совершении преступления, что может рассматриваться как несоблюдение государством гарантии судебной защиты.

Поскольку конституционное право на защиту чести и достоинства личности
распространяется не только на период жизни человека, оно обязывает государство создавать правовые гарантии для защиты чести и достоинства умершего, сохранения достойного к нему отношения, что в свою очередь предполагает обязанность компетентных органов исходить из необходимости обеспечения близким родственникам умершего судебной защиты в полном объеме, как это вытекает из статей 60 и 26 Конституции Республики Беларусь.

Смерть подозреваемого (обвиняемого), как следует из части 2 статьи 419 УПК, также не входит в число реабилитирующих оснований, дающих право на возмещение вреда, причиненного уголовным преследованием. При этом лицо, в отношении которого уголовное дело прекращается по данному основанию, в силу естественных причин лишено возможности защитить от умаления такие нематериальные блага, как честь и доброе имя, путем выражения несогласия с прекращением уголовного преследования и требования продолжить производство по уголовному делу в обычном порядке.

На основании изложенного, руководствуясь частью четвертой статьи 116
Конституции Республики Беларусь, частью первой статьи 19 Закона Республики Беларусь «О Национальном собрании Республики Беларусь», статьями 114–116 Закона Республики Беларусь «О конституционном судопроизводстве», Палата представителей Национального собрания Республики Беларусь внес предложение о даче заключения о соответствии пункта 7 части 1 статьи 29 и пункта 1 части 1 статьи 303 Уголовно-процессуального кодекса Республики Беларусь статьям 26 и 60 Конституции Республики Беларусь.